Smog, dym i mgła czyli wizualizacja nadmiaru informacji

,
Nadmar informacji

Światem rządzą informacje. Pod koniec XX wieku problemem był niedobór informacji (informację trudno było zdobyć, była więc droga). Dziś mamy do czynienia z nadmiarem informacji – przesyceniem informacyjnym, gdy prawdziwym wyzwaniem jest odnalezienie w ogromnej ilości treści i źródeł tego, czego naprawdę potrzebujemy.

Nadmiar informacji

Dane, których w sieci jest mnóstwo są niekompletne, nieustrukturyzowane, często też nieaktualne czy niezweryfikowane; docierają do nas z niemal każdego możliwego kanału – portali, blogów, serwisów informacyjnych, mediów społecznościowych. Sztuką jest odnalezienie danych wartościowych i wiarygodnych, odpowiadających wprost na naszą potrzebę. Zarówno niedobór informacji, jak i jej nadmiar utrudnia podejmowanie decyzji. A gdy brak nam narzędzi i umiejętności, by selekcjonować informacje i podejmować właściwe decyzje w określonym czasie pojawia się stres informacyjny.

„Sytuacja współczesnego człowieka, który ma dziś niezwykle łatwy i szybki dostęp do wszelkiego typu informacji sprawia, że świat wydaje się nam wielkim informacyjnym „rajem”, w którym bez problemu możemy odnaleźć i konsumować potrzebne nam wiadomości. Z drugiej jednak strony coraz bardziej widoczna nadprodukcja oraz zwiększająca się dominacja informacji o niskiej wartości sprawiają, że jesteśmy w informacyjnym „piekle”, w którym coraz trudniej znaleźć informację aktualną, wartościową i relewantną czyli dostosowaną do potrzeb informacyjnych użytkownika. Zjawisko to nazywa się paradoksem przesytu informacyjnego.” (Taraszkiewicz 2014).

Opisując przestrzeń informacyjną zaczęto sięgać po metafory, które miały ułatwić zrozumienie problemów czy wyzwań z nią związanych. Pojawiły się więc takie pojęcia, które ten nadmiar informacji mają zobrazować: smog informacyjny, mgła informacyjna i dym informacyjny.

Smog informacyjny

Smog informacyjny oznacza dużą ilość informacji, która przekracza możliwości naszej percepcji. Gwałtowny przyrost treści i jej nadprodukcja w sieci utrudnia wybór prawdziwych i kompletnych wiadomości, uniemożliwiając odróżnienie „ziarna” od „plew”.

Ciekawostką jest fakt, że metafora smogu informacyjnego nie jest wcale taka młoda. Twórcą jej jest amerykański publicysta naukowy David Shenk, który użył jej w 1997 roku (ang. data smog). W Polsce metaforę tę wykorzystał i wzbogacił Ryszard Tadeusiewicz, odwołał się do niej w swoim referacie „Smog informacyjny”, który został wygłoszony na posiedzeniu Komisji Zagrożeń Cywilizacyjnych Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie w 1998 roku.

Mgła informacyjna

Zjawisko mgły informacyjnej definiuje się jako informacje rozproszone oraz nieuporządkowane, co ogromnie utrudnia wyszukiwanie i osłabia widoczność wiadomości wiarygodnych. Jesteśmy w tej sytuacji szczególnie łatwo narażeni na kontakt z informacjami szkodliwymi i nieprzydatnymi. W konsekwencji czas dostępu do informacji jest też dłuższy i powoduje, że pozyskiwane informacje mogą być niejednolite.

Dym informacyjny

Dym informacyjny to treści nieprawdziwe, zniekształcone lub bezwartościowe, umieszczane przez osoby nieposiadające odpowiednich kompetencji lub tworzących świadomie informacje nieprawdziwe albo tendencyjne. To wszelkie treści, które są powszechnie uważane za złe, deprawujące.

Infografika

Może się wydawać, że pojęcia dotyczące nadmiaru informacji nie są nam potrzebne ma co dzień. Nic bardziej mylnego. Znajomość zjawisk, jak i zrozumienie mechanizmów, które rządzą informacją ma niebagatelne znaczenie dla świadomego i efektywnego korzystania z sieci. Nie da się zrobić dobrego researchu bez wiedzy o tym, co docieranie do wiarygodnej informacji niesamowicie nam dzisiaj utrudnia.

By łatwiej było o tych zjawiskach opowiadać przygotowaliśmy infografikę, także w wersji do druku. Zachęcamy do korzystania w niej w celach edukacyjnych, na lekcjach, szkoleniach, webinarach.
Nadmiar informacji

 

Bibliografia

Babik, W. (2017). Smog informacyjny: przyczyny, zagrożenia, wyzwania. Ekologia informacji a zasoby informacyjne w bibliotekach i cyberprzestrzeni, 18, s. 19

Taraszkiewicz, B. (red.) (2014). Ekologia informacji w e-społeczeństwie. SBP, Słupsk, s. 5

0 odpowiedzi

Zostaw wiadomość

Chcesz dołączyć do dyskusji?
Czuj się swobodnie aby zostawić wiadomość!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *